1. CZYM JEST MIĘSIEŃ?
Mięśnie są biologicznymi silnikami wykonującymi pracę mechaniczną. Właśnie w nich zachodzą przemiany chemiczne – skurcze, które są czynnym skróceniem długości mięśnia. Siła skurczu jest większa, im więcej znajduje się w nim czynnych włókien mięśniowych. Im nasz mięsień jest grubszy, tym większa jest powierzchnia przekroju prostopadłego do przebiegu włókien „przekroju fizjologicznego”. Mięśnie stanowią 2/5 masy ciała.
2. 3 RODZAJE WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH
- MIĘŚNIE GŁADKIE – wchodzą w skład ścian narządów wewnętrznych (jelito, żołądek, macica) i naczyń, gdzie wywierają nacisk na otaczaną przez siebie przestrzeń. Odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego ciśnienia krwi czy przesuwanie się pokarmu. Ich skurcze są powolne, długotrwałe i niezależne od naszej woli.
- MIĘSIEŃ SERCOWY – stanowi on główną masę serca. Jego czynności są automatyczne i nie zależą od naszej woli. Skurcze mięśnia sercowego są szybsze niż w wypadku mięśnia szkieletowego, ale ze względu na mniejszą liczbę miofibryli są słabsze.
- MIĘŚNIE SZKIELETOWE – są „silnikami” wchodzącymi w skład narządu ruchu. W większości przymocowane do szkieletu. Mają zdolność do wykonywania szybkich oraz silnych skurczów, które są zależne od naszej woli. Praca tych mięśni ma wpływ na postawę całego ciała, wytwarzanie ciepła i wspomaganie układu krążenia.
3. BUDOWA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH
Mięsień poprzecznie prążkowany szkieletowy składa się z włókien mięśniowych. Mięsień zwykle jest wydłużony i wrzecionowaty, a od innych mięśni oddziela go łącznotkankowa błona. Pojedynczy mięsień składa się z brzuśca i znajdujących się na jego końcach ścięgien. Brzusiec jest środkową i kurczliwą częścią mięśnia, natomiast ścięgna są mocnymi i niekurczliwymi pasmami tkanki łącznej, które przytwierdzają mięsień do kości.
W niektórych mięśniach brzusiec podzielony jest na kilka części nazywanych – głowami. Z tego względu wyróżnia się mięśnie:
- Mięśnie dwugłowe (mięsień ramienia)
- Mięśnie trójgłowe (mięsień łydki)
- Mięśnie czworogłowe (mięsień uda)
4. MIĘŚNIE CZERWONE I BIAŁE
Warunkiem prawidłowej pracy mięśnia jest ciągła dostawa cząsteczek ATP ( bezpośrednie źródło energii potrzebnej do skurczu). W nawiązaniu do ATP i sposobu regeneracji tego związku można wyróżnić trzy typy włókien mięśniowych:
- Czerwone - w ich włóknach cząsteczki ATP powstają w procesie oddychania tlenowego. Zawierają więcej mioglobiny (białko magazynujące tlen w mięśniach) niż pozostałe włókna, dlatego są intensywniej czerwone. Ich charakterystyczną cechą jest duża odporność na zmęczenie i powolne narastanie siły skurczu.
- Białe – włókna białe uzyskują ATP na drodze beztlenowej. Zawierają mniej mioglobiny, więc są jaśniejsze. Włókna te kurczą się szybciej i silniej niż czerwone, natomiast są od nich mniej wytrzymałe.
- Pośrednie - posiadają cechy zarówno włókien czerwonych jak i białych.
Mięśnie w układzie mięśniowym człowieka zawierają wszystkie rodzaje włókien. W mięśniach utrzymujących postawę ciała przeważają włókna czerwone, natomiast w mięśniach lokomotorycznych udział wszystkich rodzajów włókien jest taki sam. W mięśniach sprinterów i sportowców uprawiających ćwiczenia siłowe przeważają włókna białe. Maratończycy i kolarze posiadają więcej włókien czerwonych.
I - włókna czerwone
II A - włókna pośrednie
II B* - włókna białe
Literatura:
- "Biologia na czasie"
- "Anatomia i Fizjologia Czlowieka" Aleksander Michajlik, Witold Ramotowski
Martyna Piątek
Dyskusja