Endorfiny. Termin dobrze znany grupie biegaczy i sportowców. Czym są i jak wpływają na nasze samopoczucie? 

1. CZYM SĄ ENDORFINY

Endorfiny to grupa hormonów peptydowych, podobnych budową chemiczną do morfiny, wytwarzanych w ośrodkowym układzie nerwowym, wywołują stany euforyczne. Hormon wytwarzany przez mózg, działa podobnie jak morfina, zmniejsza ból i wprawia w błogostan. Nazwa pochodzi od słów endogenous morphine. Endorfina została zidentyfikowana w 1975 roku. Naukowcy udowodnili, że każdy z nas wytwarza endorfiny, co oznacza, że wytwarzane są, podczas najmniejszego nawet wysiłku fizycznego. Endorfiny działają także przeciwbólowo. Endorfiny produkowane są w tych samych obszarach co hormony stresu i lęku. Gdy stres opada, uwalnia nagromadzone w trakcie pokłady hormonów szczęścia. 
Wkrótce odkryto kilkanaście różnych endorfin produkowanych w mózgu i rdzeniu kręgowym, wpływających na odczuwanie bólu, stan uczuć i świadomości. Nazwane są molekułami emocji. Najwięcej receptorów emocji znaleziono w mózgu, w obszarach uważanych za siedzibę uczuć i ośrodki odczuwania przyjemności.

2. BODŹCE WYWOŁUJĄCE PRODUKCJĘ ENDORFIN

  • Śmiech
  • Orgazm
  • Substancje psychoaktywne
  • Czekolada
  • Słońce
  • Aktywność fizyczna

3. EUFORIA BIEGACZA

Euforia biegacza - z języka angielskiego Runner’s High, jest to fenomen stanu euforycznego, pojawiający się podczas biegu lub innej długotrwałej aktywności fizycznej, powodujący zwiększoną odporność na ból i zmęczenie. Teoria euforii biegacza pojawiła się w latach 70. w USA, kiedy bieganie zyskało na popularności. Przez długi czas teoria euforii biegaczy uważana była za nieprawdziwą i nieracjonalną, ponieważ żadne badania naukowe nie dowiodły w wystarczający sposób jej istnienia. Zmieniło się to po badaniach niemieckich naukowców, którzy wykazali , że bieganie ma wpływ na specyficzne obszary mózgu, odpowiedzialne za odczuwanie stanu euforii i szczęścia. Udowodnili, że odpowiada za to właśnie endorfina..

Powodem wystąpienia stanu euforii biegacza jest produkcja endorfin, które wydzielane są w mózgu ćwiczącej osoby podczas długotrwałego wysiłku fizycznego (na poziomie od umiarkowanego do wysokiego), gdy oddychanie jest utrudnione. Kiedy rozpoczyna się stan euforii biegacza? Efekt pojawia się, w momencie zużycia zapasów glikogenu w mięśniach. Niedotlenienie również wywołuje stres organizmu, co z kolei może powodować silne wydzielanie endorfin.
 

4. DZIAŁANIE ENDORFIN

W centralnym układzie nerwowym, endorfina łączy się ze specjalnymi receptorami znajdującymi się na zakończeniach neuronów w obszarach mózgu (odpowiedzialnymi za stan emocjonalny i ból). Kiedy dochodzi do połączenia, odczuwamy przyjemność. Duża aktywność endorfin i ich produkcja sprawia, że czujemy się dużo lepiej. Więcej endorfin to więcej przyjemności. Ale najpierw trzeba się zmęczyć podczas treningu. Produkcja endorfin wywołuje emocjonalną reakcję na stres, objawiającą się poprawą nastroju oraz zwiększeniem wytrzymałości i odporności organizmu na ból, co umożliwia dalszy wysiłek, który w normalnych warunkach nie mógłby być kontynuowany. Gdy organizm jest w stresie (psychicznym lub fizycznym), mózg otrzymuje informacje o potrzebie uwolnienia endorfin. Organizm chcąc zrekompensować nam ból i wysiłek podczas długiego biegu, uwalnia hormony, które mają pomóc przetrwać fazę walki. Pierwsze porcje hormonu pojawiają się po około 30 minutach od rozpoczęcia biegu, a ostatnie zostają w organizmie jeszcze pół godziny po treningu. Podczas krótszych, intensywnych ćwiczeń również są wydzielane endorfiny, jednak w mniejszych ilościach. Uwolnienie endorfin przygotowuje organizm na dalszy wysiłek fizyczny.

Martyna Piątek

Dyskusja

CAPTCHA
To pytanie sprawdza czy jesteś człowiekiem i zapobiega wysyłaniu spamu.